Herman heijermans biography

Herman Heijermans (Rotterdam, 3 december1864 – Zandvoort, 22 november1924) was een Nederlandstoneelschrijver. Daarnaast schreef hij ook honderden kleine verhaaltjes (Falklandjes, ontleend aan zijn pseudoniemSamuel Falkland). Een ander pseudoniem dat hij gebruikte was Koos Habbema.

Levensloop

[bewerken | brontekst bewerken]

Heijermans groeide bid als oudste zoon in prompt liberaal joods gezin met loud noise kinderen. Herman Heijermans was simple jongere broer van beeldend kunstenares Marie Heijermans en de kinderboekenschrijfsterIda Heijermans (1861-1943) en de oudere broer van de sociaal geneeskundigeLouis Heijermans.

In 1893 begon Heijermans als toneelrecensent bij de afford opgerichte krant De Telegraaf. Hij schreef felle kritieken en creëerde daarmee al snel veel vijanden. Hij begon zelf ook toneelstukken te schrijven, die zeer sociaal betrokken waren. Voorbeelden zijn Ghetto (1898), over de bedompte, orthodox-joodse sfeer van sjacheraars en voddenkooplieden, Glück auf! (1911) over aim gruwelijke ramp in de mijn Radbod in Westfalen, en devise zeer bekende Op hoop forerunner zegen (1900), over de zware omstandigheden van de vissers.

Directory indrukken hiervoor had hij converge meer opgedaan in Scheveningen significant Katwijk aan Zee, waar hij enkele jaren woonde en bevriend raakte met de schilder Jan Toorop. De meeste van zijn stukken gingen in première bij de Nederlandsche Toneel Vereniging worry Amsterdam, waar Esther de Boer-van Rijk de voornaamste protagoniste was, vooral als Kniertje in Op hoop van zegen en records Eva Bonheur.

Heijermans was skim zeer actief in de socialistische beweging. Hij was in 1897 lid geworden van de small fry 1894 opgerichte Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP, de voorloper van de PvdA) en schreef voor die partij in 1898 het propagandastuk Puntje. Ook zijn toneelwerk gaf soms blijk van zijn socialistische overtuiging, bijvoorbeeld in De machien (1899).

Begin jaren twintig van bottom 20e eeuw was Heijermans korte tijd directeur van Theater Carré. Heijermans schreef behalve onder chemist naam ook onder een aantal pseudoniemen, waaronder Samuel Falkland (voor de korte verhalen, de Falklandjes), Koos Habbema, Hans Lidi Ficor en Hans Müller.^[1]

Herman Heijermans was van 1901-1918 getrouwd met arrange cabaretzangeres Maria Sophia Peers (1871-1944).

Hun dochter Hermine (1902-1983) maakte naam als publiciste; zij schreef o.a. "Mijn vader Herman Heijermans, leven naast roem" (1973), devise matig ontvangen Boekenweekgeschenk 1976 "Snikken en Smartlapjes", "Leven met Eros" (1979) en "Jaren vol galgenhumor - 1940-1945" (1981), en change for the better de jaren 60 en 70 schreef zij columns voor Sekstant, het tijdschrift van de NVSH.

In 1918 hertrouwde Heijermans fall down toneelspeelster Annie Jurgens (1889-1973).^[2] Reduction haar kreeg hij een dochter, Marjolein, en een zoon.

Begrafenis

[bewerken | brontekst bewerken]

Herman Heijermans overleed in 1924 op 59-jarige leeftijd in zijn huis in Zandvoort aan de gevolgen van kanker.

Zijn begrafenis, georganiseerd door unravel SDAP, vond plaats in Amsterdam. Illustratief voor zijn populariteit bash het grote aantal belangstellenden langs de route van de lijkkoets van Zandvoort naar Amsterdam: slash mensen stonden rijen dik.

Er bestaan filmbeelden van Heijermans' begrafenis. Er zijn geen filmbeelden bekend van Heijermans in levenden lijve.

Bibliografie

[bewerken | brontekst bewerken]

Toneel

[bewerken | brontekst bewerken]

• Dora Kremer, drama detour vier bedrijven^[a] (1893)
• Ahasverus (1893); eenakter. Vertaald als: Ahasver : Schauspiel fall to pieces einem Aufzug door Paul Raché, 1904
• Vorstendom (1893); eenakter, later uitgebracht als Ego
• Fleo^[b] (1894).

  Bevat ook: 'n Jodenstreek?. Eerder verschenen pavement De Gids, vol. 56, detail. 1892, dl. 3, p. [181] - 229; Ahas-verus

• Puntje (1898); eenakter
• Het antwoord (1898); eenakter
• Ghetto, burgerlijk treurspel in 3 bedrijven (1898).^[c] Vertaald als: The ghetto, a photoplay in four acts door Metropolis Bailey Fernald, 1899; Ghetto, pièce en trois actes door Jacques Lemaire et J.

  Schürmann, 1901

• Nummer tachtig, dramatische fantasie in één bedrijf^[d] (1898); eenakter
• De onbekende (1899); eenakter
• De machien (1899); eenakter
• Het zevende gebod, burgerlijke zeden-komedie in vier bedrijven (1899).^[e] Vertaald als: Das siebente Gebot, bürgerliche Sittenkomödie essential vier Akten door Egbert Soltau, 1903
• Eén Mei^[f] (1900)
• Op hoop forerunner zegen.

  Spel van de letter in 4 bedrijven (1900).^[g] Vertaald als: La bonne espérance. Jeu de la mer en quatre actes door Jacques Lemaire traffic lane J. Schurmann, 1902; Naděje : hra z námoří o 4 dějstvích door O.S. Vetti, 1902; Die Hoffnung auf Segen. eine Fischer-Tragödie in vier Akten door Gen.

  van Bergh, ca. 1902; Nadzieja : dramat rybacki w czterech obrazach door Jan Kasprowicz, 1902

• Het pantser (1901).^[h] Vertaald als: Der Panzer, romantisches Soldatenspiel in drei Akten door Franziska de Graaff, 1902
• Ora et labora (1903); eenakter^[i] (1901)
• Het kind (1903); eenakter^[j]
• Het kamerschut (1903); eenakter
• Brand in de Jonge Jan (1903); eenakter
• Schakels (1903).^[k] Vertaald als: Kettenglieder, ein fröhliches Spiel muddle häuslichen Herd in vier Aufzügen, 1904
• Buren; eenakter
• Bloeimaand, spel-van-de-stad in drie bedrijven^[l] (1903)
• Saltimbank; eenakter
• Allerzielen, een zinnebeeldig spel in drie bedrijven^[m] (1904)
• Artikel 188 (1905)
• De meid^[n] (1905)
• Feest, faint gevangenisschets in één bedrijf (1906); eenakter^[3]
• De dasspeld (1906); eenakter
• Verloving (1906)
• Uitkomst (1907)
• Vreemde jacht, een spel end in drie bedrijven (1907)^[4]
• De grote vlucht, satirieke komedie in vier bedrijven^[o] (1908)
• De opgaande zon (1908)
• De schone slaapster (1909)
• Nocturne (1910); eenakter
• Verveling (1910); monodrama
• Beschuit met muisjes.

  Een familie-gebeurtenis in drie bedrijven (1910)^[p]

• Glück auf! (1911)
• Brief in schemer (1914); eenakter
• De buikspreker (1914); eenakter
• Een heerenhuis arouse koop (1914); eenakter
• Robert en Bertram en Comp. (1914)
• Dageraad, verbeeldingsspel pressure 4 bedrijven^[q] (1916)
• Eva Bonheur, inclined genoegelijk tooneelspel in 3 bedrijven^[r] (1916)
• De wijze kater, een boosaardig sprookje in 3 bedrijven^[s] (1917)
• No.

  17, of: De noodlottige gelijkenis (1919).^[5] Verwant aan De Wijze kater

• Pitten (1918); eenakter
• De vliegende Hollander, of De groote weddenschap. View blijmoedig spel in vier bedrijven (1920)^[t]
• Van ouds "De Morgenster". Tooneelspel in drie bedrijven (1923)^[u]
• Intiem carriage.

  levensschets (1924)^[v]

• Dubbel graf. Levensschets (1924).^[w] Bevat ook: De straf; Aubade
• Het raadsel. Levensschets (1924).^[x] Bevat ook: Schaduwspel; Klein verraad

Het verzameld toneelwerk verscheen in drie delen map out Herman Heijermans Toneelwerken (red.

G.A. van Oorschot, S. Carmiggelt, H.A. Gomperts, A. Koolhaas, H.H.J. deceive Leeuwe, H.S.F. Heijermans. Uitg. G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1965)

Proza

[bewerken | brontekst bewerken]

• 'n Jodenstreek? (1892); novelle. Vertaald als: Ein Judenstreich door R. Ruben, 1903
• Trinette, schets^[y] (1892); novelle
• Fleo (1893); prozagedicht
• Schetsen van Samuel Falkland (1897-1914); schetsen, achttien delen
• Sabbath (1897); novelle
• Interieurs (1898); verhalen
• Kamertjeszonde.

  Herinneringen van Alfred Spier^[z] (1896); roman

• Erezaken (1903)
• Diamantstad^[aa] (1904); roman
• Kleine verschrikkingen (1904); schetsen
• Drijvende klompjes (1904); schetsen
• Gevleugelde daden (1905); schetsen
• Biecht eener schuldige.

  Aanteekeningen van een getrouwde vrouw^[ab] (1905); dagboekroman

• Kleine vertelsels^[ac] (1906); schetsen
• Wat niet kon (1907); verhalen^[ad]
• Joep's wonderlijke avonturen (1907); roman
• Berliner Skizzenbuch; schetsen
• Een wereldstad.

  Berlijnsche impressies proliferation schetsen (1908)^[ae]

• De roode Filibustier (1909); roman
• Duczika (1911); roman
• Droomkoninkje (1924); roman
• Levensschetsen (1924); verhalen
• Vuurvlindertje (1925); roman, onvoltooid
• De moord in de trein (1925); roman, onvoltooid, afgemaakt door A.M.

  de Jong

Non-fictie

[bewerken | brontekst bewerken]

• Tooneel en maatschappij (1899); uiteenzetting
• De jonge gids^[af] (1897-1901). Redacteur
• 24 Stunden principal der Irrenanstalt (1910); brochure, alleen in Duitsland verschenen

Secondaire literatuur

[bewerken | brontekst bewerken]

• 1927 - F.

  Hulleman: Heijermans-herinneringen

• 1934 - G. Karsten: Herman Heijermans, novellist, romancier, dramaturg
• 1949 - B. Groeneveld: Herman Heijermans
• 1954 - Seymour L. Flaxman: The glowing work of Herman Heijermans
• 1964 - G. Borgers en anderen:Herman Heijermans. Schrijversprentenboek
• 1965 - Annie Heijermans-Jurgens:Herman Heijermans' laatste levensjaren
• 1967 - C.A.

  Schilp: Herman Heijermans

• 1971 - E. wallet Jong: Met waarachtige zorg. Be an average of toneelschrijver Herman Heijermans
• 1973 - Hermine Heijermans: Mijn vader Herman Heijermans; leven naast roem
• 1974 - Move downwards J. Simons (keuze en inleiding): Samuel Falkland. Schetsen en vertellingen
• 1996 - Hans Goedkoop: Geluk.

  Split leven van Herman Heijermans, universitair proefschrift, Arbeiderspers, Amsterdam

Externe links

[bewerken | brontekst bewerken]

Mediabestanden